CAPITULARE

CAPITULARE

Graece Κεφάλαιον, scriptum est capitulis distinctum, quâ voce notabnt olim Leges imprimis Regum, seu Legum harum codicem, per capitula seu sectiones distinctum digestumque. Vide infta Leges. Hinc κεφαλαιώδεις τύποι, Capitularia istiusmodi dicuntur, Theophani ad ann. 17. copronymi; vide Sirmondum, Praefat. ad Capitula Caroli C. Alii Capitularta Seu Capiiulares libros dictos volunt, quia libri illi multa capita complectantur. Sic Glossa in Authent Cassa Cod. de Sacros. Eccl. Capittilaria in terpretatur, libros Statutorum, etc. Vocem Caroli M. Ansegisi et Theodosii tempotibus, inventam demum esse, sentit Auton. Augustinus de Emendat. Gratiani, l. 2. dial. 11. Sed iam feculô octavô ineunte ca occurrit: Habetur enim Capitulare Gregorii II. ad Romae Episcopatum evecti A. C. 714. quod datum Mattiniano Episcopo, Georgro Presbytero, etc. in Bavariam ablegatis, legitur Binii coniliotum Tom. V. exstatque MS. in Bibliotheca Bodleiana, ut ex librorum eius Indice patet. Nempe iam superioribus temporibus, apud Graecos Latinosque, κέφαλαια et Capita designabant, summulas, sententias, concisa dicta et aliotum longius dictorum compendia, uti videbimus infra in voce Captiulu. Dixi inprimis Regias LL. sanctiones et decreta sic dicta esst; Sed nec omnia, verum ea tantum statuta eorum, quae in publicis Comitiis vel Synodis Conciliisque, Episcopis populoque in Consilium adhibitis, ab ipsis Principibus edi consuevêre, iis praesertim in casibus, ubi Leges desciebant. Cuiutmodi sanctiones Ecclesiasticas multas edidit Carolus M. qui, magnam Ecclesiasticae Rei curam gerens, Concilia Synodosque varias celebravit, Moguntiae, Remis, Tutonis, Cabillone, Arelati, in quibus omnibus Constitutiones factae Capitularium accepêre nomen. Francofurtensis inprimis sub eodem Synodus memorabilis est, ubi contra Graecorum Synodum, Imaginum adoratione damnatâ, prodiêre libri de Imaginibus Sacris, qui Caroli M. nomen praeferunt, a Tilio editi. Idem fecêre successores eius, Ludovicus Pius et Lotharius fil. eius ac nepos, quorum omnium LL. Ecclesiasticas collegit Ansegisus Abbas Laubiensis, inclusitque duobus libris, quorum prior continer Capitula 186. Karoli M. posterior 47. quae Luvicus et Lothatius condidêre: impressum est opus, cum titulo Capitularis Caroli M. et Ludovic Pir A. C. 827. Idem vero duobus aliis libris eorundem Imperatorum Leges saeculares complexus est. Quibus aut non satis diligenter, aut non satis plene collectis, postea Benedictus Levita libros tres adiecit, quintum nempe, sextum et septimum, in quos non tantum praedictorum Imperatorum Capitula, sed alia insuper inseruit, quorum rationem ipse in Praesat. reddit: continet autem quintus Capitula 251. sextus 330. septimus 372. Sequuntor appendices, ptima Capitulorum 80. quae A. C. 817. Lndovici pii Imperii annô 4. sextô Idus Iul Aquisgrani, in domo Paltii, Later anis dicta, communi consiliô inviolabiliter a Regularibus conservati decteverunt, ut haber Inseriptio. Secunda Cavitulroum 23. Tertia 79. Quatta 108. clauduntque Volumen Capitula 20. Caroli Imperatoris Ludovici Filii: vide quae de ordine harum Collectionum, de auctoritate item ac integtitate Capitularium haber Anton. Augustinus, de Emend. Gratiani, l. 2. dial. 10 et seqq. e quo hocfaltem adsepergo, Licet verum sit, haec fragmenta esse Constitutionum trium Imperator, a privatis hominibus collecta, tamen, ut Benedictus ait, Apoltoticâ auctoritate consirmata sunt-Multa capita buius Coliectionis referuntur in Conrilio Trosleiano, in Tieinensi et in Coloniensi sub Caroto III. etc. ubi quod Bened. Levita ait, Apostolica auctoritate confirmata esse, negant id opus fuisse aut factum esse Galli etiamnum, et notum satis, Levitam hunc Pontisiciae sedi plus aequô addictum fuisse. Primus de restitnendis Capitularibus his superioti saeculô sollicitus fuit Ioh. Tilius, qui cum morte praeteptus, quod meditabatur, perficere non posset: perfecit opus ex plutibus exemplatibus Petrus Pithoeus et cum Glossario vocum obscnrarum Luteriae edidit A. C. 1588. quod ibidem recusum est A. C. 1603. Continet autem hoc opus Capitularia Caroli M. et Ludovici Pii. Posted Iac. Sitmondus edidit ac digessit Capitula Caroli Calvi, cum aliorum Successorum Capitulis, Patisiis iridem A. C. 1623. in qua editione, praeter

Caroli huius Capitula, habentur Ludovici II. Carolomanni Regis, Ca roli Simplicis Regis Capitula: sequuntur Coronationes Caroli et Ludovici Regum; Iudithae item filiae et Hermintrudis coniugis Caroli. Quibus omnibus doctas suas notas adiecit. Et qutdem, cum in Ansegisi et Bevedicti Collectionibus, quae edidit Pithoeus, Regum tantum LL. sint nullô fere ordine digestae, nullâque temporum vel locorum notâ distinctae: in illis, quae Sirmondus edidit, Synodi et Conventus ipsi Regales, in quibus constitutae sunt, exhibentur, et quô quisque Conventus annô locôque, quas ad res et per quos coacti celebratique sunt, exprimitur. Vide plura in hanc rem, apud Gerhardum von Mastricht, Histor. Iuris Eccles. num. 192; et seqq.